Nguồn gốc của bún mắng, cháo chửi có thể là từ thời bao cấp, lúc mà các mậu dịch viên có quyền ban phát ân huệ, mắng chửi những người xếp hàng để mua gạo, dầu hay thịt.[4] Điều đó làm người Hà Nội một sự chấp thuận một cách vô thức và đáng tiếc về thân phận lớp dưới của mình trong xã hội.[11] Thời kỳ bao cấp vài chục năm đã ảnh hưởng lớn đến hành vi cư xử của những người bán hàng ở Hà Nội.[12] Hơn nữa, vì cung không đủ cầu cho nên nhiều người bán hàng tự cho mình có cái quyền đối xử không có văn hóa với khách hàng.[3]

Theo phó giáo sư, tiến sĩ Văn Giá, nguyên nhân chính là dân trí thấp, người dân còn nghèo, học ít nên khi kinh doanh bị môi trường biến thành du côn hóa, sẵn sàng mắng chửi, gây chiến, thậm chí hành hung khách hàng.[13] Một nguyên nhân lạ khác là sự đồng thuận đến khó hiểu của khách hàng, họ không tẩy chay các hàng quán mắng chửi mình, trái lại còn tỏ ra thích thú và tò mò đến ăn để xem chủ quan chửi thế nào. Khách hàng có thể chờ hàng giờ, tự phục vụ, đứng hay ngồi la liệt để có cái ăn.[6][14]

Theo tiến sĩ Vũ Thế Long, hiện tượng bún mắng cháo chửi tồn tại là do lỗi của người tiêu dùng không có những phản ứng mạnh mẽ. Các cán bộ quản lý văn hóa, pháp luật ở Hà Nội chưa thực sự vào cuộc, thay vào đó chỉ là các câu tuyên truyền, khẩu hiệu, băng rôn sáo rỗng.[15]